باسمه تعالی

«راز خاکساری»

با مطالعه تاریخ در می‌یابیم که حالات معنوی ائمه هدی (علیهم السلام) و شدت اهتمام ایشان به عبادت و تضرّع به درگاه خدا، آنچنان مخلصانه بوده که دوست و دشمن را به تعجب وا می‌داشته است. به عنوان نمونه در احوالات امام چهارم شیعیان، حضرت علی بن الحسین (علیه السلام) نقل است که هنگام وضو رنگ از چهره مبارکش می‌پرید و در حال نماز بدن مقدسش به لرزه می‌افتاد. امام باقر (عليه السلام) از خشوع پدر بزرگوارش در حال نماز چنين مى‏فرماید: "علی بن الحسین (علیهما السلام) وقتی که به نماز می‌ایستاد، گویی همچون ساقه درختى بود كه هيچ حركتى نداشت، مگر آنکه باد شاخه‏اى از آن را تکان دهد."⁽¹⁾

اما به راستی چه رازی در این اندازه خاکساری و خضوع نهفته بوده است؟ آن بزرگواران که برترین امت بودند و منزلتشان بر کسی پوشیده نیست؛ پس دیگر چرا اینقدر به عبادت‌های سخت اشتغال داشته‌اند؟ در داستان زیر خود امام سجاد (علیه السلام) این حقیقت را پاسخ می‌فرماید:

«در زمان حکومت عبدالملک مروان، جمعى از مسلمان‌ها را به زندان انداختند. وقتی خبر به حضرت زین‌العابدین (علیه السلام) رسید، ایشان برای آزادی آن‌ها به نزد عبدالملک رفت. همين كه چشم عبدالملك به امام (علیه السلام) افتاد، از ديدن آثار سجود در پيشانى آن حضرت تعجب كرد و گفت:

ای پسر پيغمبر! آثار زحمت و كوشش عبادت در شما هويداست؛ در حالى كه شما در پيشگاه خداوند حسناتى داريد و پاره تن رسول خدا و خويشاوند نزديك اویید و وسيله و ارتباط محكمى داريد و از همه خاندان خود افضل و از تمام مردم روزگار بالاتريد...

عبدالملك همچنان امام (عليه السلام) را توصيف مى‏كرد و فضايل و مناقب ایشان را به زبان مى‏آورد. همين كه سخنانش پايان گرفت، امام (عليه السلام) فرمود:

"آنچه تو درباره لطف و تأييد و توفيق خداى سبحان گفتى درست است؛ اما شكر و سپاس اين همه نعمت چه مى‏شود؟ رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله) بقدرى در نماز مى‏ايستاد كه پاهاى مقدّسش ورم مى‏كرد و در روزه‌داری آنچنان تشنه می‌شد که دهان مباركش مى‏خشكيد. به آن حضرت عرض شد: يا رسول اللّه! مگر شما معصوم نیستید و نزد خدا جایگاه والایی ندارید؟ رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله) فرمود: "آيا نبايد من بنده سپاسگزارى‏ باشم؟"

خدا را سپاس بر آزمون و بلاهایش، و او را سپاس در دنيا و آخرت. به خدا سوگند كه اگر بند از بندم جدا كنند و اشك از ديدگان به سينه‏ام جارى گردد، هرگز نتوانسته‏ام شکر یک صدم از يكى از نعمت‌های الهى را كه شمارشگران از شمردن آنها عاجزند و كسى را ياراى توصيف يكى از آنها نيست، سپاسگزارى كرده و حق آن را به جا آورم و اگر تمام حمد و سپاس سپاسگزاران جمع شود، يكى از آنها را سپاس نگفته است؛ نه به خدا قسم!..."

امام (عليه السلام) در ضمن گفتن اين سخنان شدیداً اشک می‌ریخت. کلام نورانی و سيماى آسمانی امام، چنان در روح طاغوت زمان تأثير گذاشت كه وی از روى تأثّر و تعجّب گفت:

"چقدر فاصله است بين آن بنده‏اى كه طالب آخرت است و براى آخرتش مى‏كوشد، و کسی كه در پى دنياست و از آخرت بى‏بهره است!" آنگاه عبدالملک عرض ادب كرد و امام (علیه السلام) درباره آن كسانى كه در بازداشت بودند، شفاعت فرمود و او قبول كرد و دستور آزادى ايشان را داد.»⁽²⁾

 (برگرفته از کتاب "تحلیلی از زندگانی امام سجاد علیه السلام"، اثر باقر شریف قرشی (با برخی اضافات))

سایت رشد فرارسیدن پنجم شعبان، سالروز میلاد

خورشید آسمان عبادت و اسوه نیکوی امت،

امام علی بن الحسین (علیه السلام)

را به همه مسلمانان خصوصاً شما دوست عزیز تبریک و تهنیت عرض می‌نماید.

پایگاه اسلامی ـ شیعی رشد

پاورقی‌ها:

1- عن أبي عبد الله ع قال "کان أبي ع یقول کان عليّ بن الحسین -صلوات الله علیهما- إذا قام في الصلوة کأنّه ساقُ شجرةٍ لا یتحرّک منه شیء إلّا ما حرّکه (حرّکت) الریحُ منه" (کافی، جلد 3، صفحه 300)

2- بحارالانوار، جلد 46، صفحه 57 (به نقل از فتح الأبواب (سید بن طاووس)، صفحه 171)