باسمه تعالي

«الگویی جذاب»

زندگى امیرالمومنین (عليه السلام) تا آن اندازه جذاب است كه هم دوست و هم دشمن را در مقابل آن حضرت، تا نهايت درجه دوستي و دشمنى بالا مى‏برد. تا جایی که پيامبر اکرم (صلى الله عليه و آله و سلم) درباره‏ او فرمود:"دو گروه درباره تو هلاک می شوند: دوست افراط گر و دشمن افراط گر."⁽¹⁾

دشمن به دليل استقامت او در راه حق، چنان از وى خشمگين است كه در اين باره به افراط مي گرايد. اما شگفت‌انگیز است که گاه دشمن ترین دشمنان در برابر عظمت او زبان به اعتراف می گشایند.⁽²⁾ دوست نيز به همان دليل، چنان عشقى به وى مى‏ورزد كه گاه در اين باره به افراط مى‏گرايد و اگر اندكى غفلت كند، گرفتار گرايشات غلوآميز خواهد شد. كمتر ديده شده است كه در دوره حيات كسى نسبت الوهيت به او بدهند، اما، على (عليه السلام)، هدف چنين نسبت‌هايى قرار گرفت! (گرچه امام (علیه السلام) با آن به سختى برخورد كرد.)

از سوي ديگر، زندگى سياسى و اجتماعى اميرالمومنين (عليه السلام)، الگويى در حد مدينه فاضله است. گاه در زندگاني آن حضرت، نمونه‏هايى از استقامت بر حكم خدا ديده مى‏شود، كه به نظر مى‏رسد قابل پيروى براى ديگران نيست، چنان كه خود امام (علیه السلام) در نامه‏اى به اين نكته اشاره كرده‏اند.⁽³⁾

يكي از مهمترين جلوه‏هاى زندگى امام، زهدى است كه سر تا سر زندگى آن حضرت را پوشانده است، زاهدى كه حاكم جامعه اسلامي است؛ همه چيز دارد و مى‏تواند داشته باشد، اما از همه آنها اعراض كرده است. گروهى نزد عمر بن عبد العزيز سخن از زهاد به ميان آورده و درباره زاهدترين شخص پرس‏وجو مى‏كردند. بعضى از حاضرين، اشخاصی از جمله ابوذر و عمر را بر شمردند، اما عمر بن عبد العزيز گفت: "علي زاهدترين مردم است."⁽⁴⁾

امام (عليه السلام)، فقراء را در اطراف خويش جمع كرده و با آنها با مدارا و مهربانى برخورد مى‏كرد.⁽⁵⁾ گاه مى‏شد كه در وقت نماز، تنها پيراهنش كه خيس بود، بر تنش بود و با همان وضعیت، خطبه مى‏خواند.⁽⁶⁾ زمانى كه يكى از ياران، ديد كه آن حضرت غذاى بسيار ساده‏اى دارد، به او گفت: "آيا در عراق كه بهترين طعامها در آن است چنين مى‏كنى؟..."⁽⁷⁾

اسود بن قيس مى‏گويد: امام على (عليه السلام) در رحبه مسجد كوفه مردم را اطعام مى‏كرد، اما خود در خانه خود، غذا مى‏خورد. يكى از اصحاب، پيش خود گفت: "على در منزل خود، غذايى لذيذتر از طعامى كه به مردم داده، مى‏خورد." لذا غذا خوردن را رها كرده به دنبال او به راه افتاد. آن حضرت در منزل خادم را صدا زد و از او خواست تا براى آنها غذا بياورد. خادم، گرده نانى همراه با ظرف دوغى آورده و نان را در آن تريد كرد؛ در حالى كه در آن، سبوس گندم وجود داشت. آن مرد به امام (عليه السلام) عرض كرد: "اگر مى‏فرموديد تا آرد بى‏سبوس برايتان بياورند، بهتر بود." امام (عليه السلام) در حالى كه مى‏گريست فرمود: "به خدا سوگند هرگز نديدم كه در خانه رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نان بدون سبوس باشد."⁽⁸⁾

معناى اين سخن، آن نبود كه خوردن اين چيزها نادرست است؛ بلكه براى آن حضرت، تابعيت محض از رسول خدا (صلّى الله عليه و آله و سلم) از هر جهت اهميت داشت.

بعد ديگر زندگى امام (علیه السلام)، برخورد با كارگزاران است كه نمونه‏هايى فراوانى از آن را در متون تاريخى مى‏شناسيم. آن حضرت از هر جهت مراقب كارگزارانش بوده و در همان مدت كوتاه حکومت، نامه‏هاى متعددى از آن حضرت مانده است كه كارگزاران را توبيخ كرده است.⁽⁹⁾

آری! سيره امام امیرالمومنین (علیه السلام)، زندگى انساني كامل و نمونه واقعى يك انسان الهى است. به همين دليل، اين زندگى، براى كسانى كه مى‏خواهند پاي‌بند باشند، الگوى بسيار بالايى است؛ آن گونه كه هميشه بايد از آن درس گرفت و هنوز براى رسيدن به آن، راهى طولانى باقى مانده است.

«برگرفته از کتاب "حیات فکری و سیاسی امامان شیعه"، تاليف: "حجة الاسلام رسول جعفریان"»

سایت رشد فرارسیدن 13 ماه رجب، سالروز میلاد

مولود کعبه و برترین اسوه،

امام اول شیعیان،

حضرت امام امیر المؤمنین، علی بن ابیطالب (علیه السلام)

را به تمامی مسلمانان جهان، به خصوص شما دوست گرامی تبریک و تهنیت می گوید.

پایگاه اسلامی شیعی رشد

پاورقی‌ها:

1- قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) لعلی (علیه السلام):" يهلك فيك رجلان، محبّ مفرط و مبغض مفرّط" (المعیار و الموازنه، صفحه 32) اين حديث از احاديثى است كه مكرر در مصادر آمده و امام نيز مى‏فرمايد: "يهلك فىّ رجلان، محب مفرط ... و مبغض مفرط." (نهج البلاغه، خطبه 127)

2- به عنوان نمونه، می توان به عکس العمل معاویه در داستان ذیل اشاره نمود:

http://www.roshd.org/per/subs/show.asp?code=301

3- نهج البلاغه، نامه 45

4- المعيار و الموازنه، صفحه 240

5- المعيار و الموازنه، صفحه 240

6- المعيار و الموازنه، صفحه 241

7- المعيار و الموازنه، صفحه 249

8- انساب الاشراف، جلد 2، صفحه 187- الغارات، جلد 1، صفحات  85، 87، 88

9- به عنوان نمونه ای از رفتار آن حضرت با یکی از کارگزاران خاطی، می توانید به مطلب ذیل مراجعه نمایید:

http://www.roshd.org/per/subs/show.asp?code=417