باسمه تعالی

« امام عسکری(علیه السلام) و تحکیم مرجعیت »

آقای من! هميشه‏ اين امكان براى من نيست كه خدمت شما مشرّف شوم. پس سخن چه‏ كسى را بپذيرم و فرمان چه كسى را اطاعت كنم؟...

این کلامی است که احمد بن اسحاق خطاب به مولای خویش امام عسکری (علیه السلام) بیان می کند و چه بسا حرف دل امروز تک تک شیعیان باشد. واقعا ما که در دوران غیبت امام زمانمان هستیم، باید چه کنیم و تکلیفمان چیست؟

مسلم است که شیعیان بايد از نظام استوار اجتماعى برخوردار شوند تا بتوانند در برابر رخدادها و مبارزه‏جوئيها توانا باشند. اين نظام، در رهبرى‏ مرجعيّت تبلور مى‏يابد؛ بدين معنى كه شيعيان به گرد محور عالمان الهى‏ واُمَناى وى بر حلال و حرام، جمع می شوند. از اين رو بود که در دوران امام‏عسكرى‏(عليه السلام)، شالوده نظام مرجعيّت تحكيم يافت و نقش دانشمندان‏ شيعه، بدين اعتبار كه آنان وكلا، نوّاب و سفيران امام معصوم‏(عليه السلام‏) هستند، برجستگى ويژه‏اى پيدا كرد.

روايتهاى فراوانى از امام‏عسكرى(‏عليه السلام) در باره نقش علماى دينى در بين مردم منتشر شد كه يكى ازآنها همان روايت معروفى است كه امام عسكرى‏(عليه السلام) از جدّ خويش، امام ‏صادق‏(عليه السلام) روايت كرده اند و در آن آمده است:

آن كسی از فقيهان که خويشتندار می باشد و دين خويش را پاسدار و با هوا وهوس‏ خود ستيزه كار و امر مولاى خويش را فرمانبردار است، پس بر عموم (مردم) است كه از او تقليد كنند.

از همين رو دانشمندان هدايت يافته به نور اهل بيت‏(عليهم السلام)، امور امّت ‏را در دوران امام یازدهم عهده دار شدند و به ایشان درباره مسائل مشكلى كه با آنها بر خورد مى‏كردند، نامه مى‏نگاشتند و آن حضرت نیز پاسخهایی به آنها مى‏نوشت‏ و نامه‏ها را به امضا و توقيع خويش مهر مى‏نمود. اين نامه‏ها در نزد علما به تواقيع معروف شد و برخى از آنها شهرت ‏خاصّى كسب كردند.

به عنوان نمونه، عثمان بن سعيد عَمرى، يكى از ستونهاى نظام مرجعيّت دردوران امام حسن عسكرى(علیه السلام) است و ائمه نیز به جايگاه او اشاره كرده‏اند. او درنزد شيعيان مقامى والا داشت و امام هادى(علیه السلام) و امام عسکری (علیه السلام) پيروان خود را بدو ارجاع‏ مى‏داد. چنانكه احمد بن اسحاق قمى گويد:

پس از وفات امام هادی (علیه السلام) روزی بر امام عسکری(‏عليه السلام) وارد شدم و پرسيدم: سرورم! هميشه‏ اين امكان براى من نيست كه خدمت شما مشرّف شوم. پس سخن چه‏ كسى را بپذيرم و فرمان چه كسى را اطاعت كنم؟ آن حضرت به من‏ فرمود: اين ابو عمرو، مردى مورد وثوق و امين است و در زندگى و مرگ مورد اعتماد من است. آنچه به شما گفت، از جانب من مى‏گويد و آنچه به شما رساند، از جانب من رسانده است.⁽¹⁾

عثمان بن سعید در کنار برخی از افراد دیگر⁽²⁾، از وكلا و نوّاب امام و كسانى بودند كه ‏اركان نظام مرجعيّت در ميان امّت، بدانها استحكام يافت. نظام ‏مرجعيّت به منزله شيوه‏اى در حركت سياسى و راهى استوار براى دعوت به‏ خدا و سازماندهى مكتبى براى جامعه، قلمداد مى‏شود. همچنين اين نظام، ‏مى‏تواند به وقت بازگشت حكومت به دست اهل آن، نظامى سياسى‏ براى امّت باشد. اين نظام به دور از غوغاى طايفه گرايى وعشيرت‏زدگى است؛ همچنانكه با روح حزب گرايى و گروه گرايى نیز فاصله دارد. شيعیان همواره در زير سايه اين تشكّل مكتبى، از دوران ائمه‏اطهار(عليهم السلام)، زندگى كرده و از تواناييهاى آن برخوردار بوده است؛ اگر چه برخی عوامل، گاه موجب توقف آن مى‏شده واجازه نمى‏داده ‏است كه اين نظام، در برخى ابعاد به سوى تكامل مورد نظر خود شتاب‏ گيرد.

بنابر این، یکی از خصوصیات عصر امام حسن عسكرى‏(عليه السلام)، تحكيم نظام رهبرى مرجعيّت در میان شیعیان است که هم اکنون و در عصر غیبت امام دوازدهم، حضرت حجت بن الحسن (علیه السلام) نیز به عنوان یک از بنیانهای اصلی نظام رهبرى شیعه به حساب می آید.

(برگرفته از کتاب"زندگانی امام حسن عسکری(علیه السلام)"، تألیف: آیت الله محمد تقی مدرسی (به همراه تلخیص))

سایت رشد، 8 ربیع الأول، سالروز شهادت

پیشوای طاهر و زکی

امام حسن بن علی العسکری(علیه السلام)

را به شما دوست عزیز تسلیت می گوید.

پایگاه اسلامی شیعی رشد

.................................................

پاورقی ها:

1-حياة الامام العسكرى، صفحه ‏155

2- برای آشنائی بیشتر با این اشخاص، می توانید به منبع اصلی متن مراجعه نمائید.