باسمه تعالی

«مانع استجابت دعا»

در میان واجبات دینی، امر به معروف و نهی از منکر از جمله واجبات برتر به شمار می‌آید.⁽¹⁾ در روايتی گهربار از امام رضا (عليه السلام) دو پيامد سوء و نگران‌کننده برای ترک اين واجب معرفی شده است. مطابق فرمايش امام رضا (عليه السلام) يکی از آثار ترک امر به معروف و نهی از منکر آن است که خوبان جامعه دعا می‌کنند، ولی دعايشان مستجاب نمی شود.⁽²⁾ در بسياری از گرفتاری‌ها و مشکلات، تنها حربه‌ای که کارگشا است و گره کار را باز می‌کند، دعاست و در اين زمينه دعای افراد نيک و صالح به استجابت نزديک‌تر است. اما يکی از آثار بی‌توجهی به امر به معروف و نهی از منکر اين است که دعای همين افراد نيز مستجاب نمی‌شود.

يکی از دلایل اهمیت امر به معروف و نهی از منکر آن است که برپایی واجبات دیگر، به نوعی در سایه عمل به این واجب مهم صورت می گیرد⁽³⁾ و اگر این واجب در جامعه اسلامی کمرنگ شوند، واجبات دیگر هم کم‌اهمیت می شوند.

ترک این واجب، پیامدهای اجتماعی خطرناکی نيز دارد و زیان آن به همه افراد برمی‌گردد و خوب و بد را یکسان در بر می‌گیرد. در همين راستا امام رضا (عليه السلام) علاوه بر بی اثر شدن دعای نيکان، یکی ديگر از عواقب و پیامدهای تلخ ترک امر به معروف و نهی از منکر را، مسلط شدن افراد بد بر سرنوشت اجتماع ذکر فرموده‌اند.⁽²⁾ اين بدان معناست که امور و اعمالی در جامعه ساری و جاری و حاکم می‌شود که سرنوشت ديگران را نيز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و دليلش ترک امر به معروف و نهی از منکر است.

گرچه امر به معروف و نهی از منکر، از واجبات عينی نيست و واجب کفايی⁽⁴⁾ است، اما هر کس باید بداند در صورت ترک اين عمل، به بروز دو پيامد ناگوار فوق کمک کرده‌است. لذا شخص بايد در خود این آمادگی و اراده را داشته باشد و بداند اگر دیگری اين عمل را ترک کرد، مسؤوليت او پابرجاست و بايد اقدام مقتضی و مناسب را انجام دهد. وقتی چنین اراده و عزمی در همه باشد، این تکلیف مهم بر زمین نمی‌ماند.

امر به معروف و نهی از منکر محدودۀ وسیعی از رفتارها و تعاملات را در يک جامعه و در سطوح مختلف شامل می‌شود و منحصر به يک يا چند عمل ظاهری مشخص توسط برخی افراد نيست. تذکّر زبانی صحيح با بيان سنجيده و حساب‌شده يکی از ساده‌ترین مراحل امر به معروف و نهی از منکر است و در صورتی که شرايط انجام آن فراهم باشد، انجام آن واجب است.  

(برگرفته از کتاب "حکمت‌های رضوی"، تالیف: "حجت الاسلام جواد محدثی" (با اندکی تغييرات()

سایت رشد، فرارسیدن آخر ماه صفر، سال‌روز شهادت

امام رئوف و مهربان و ملجأ درماندگان و بی‌کسان

امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام)

را به تمامی مسلمانان، به خصوص شما دوست عزیز تسلیت می‌گوید.

پایگاه اسلامی - شیعی رشد

پاورقی‌ها:

1- کافی جلد 5، صفحه 55

2- وسائل الشیعه، ج ۱۱، ص ۳۹۴

3- کافی جلد 5، صفحه 55

4- واجب کفايی بر خلاف واجب عينی، واجبی است که اگر يکی از مکلفين آن را انجام دهد تکليف از ديگران برداشته می شود.