باسمه تعالی

«از کودکان بیاموزیم»

"کودکان را به خاطر پنج خصلت دوست می‌دارم: اول آن‌که بسیار می‌گریند، دوم آن‌که با خاک بازی می‌کنند (تکبر ندارند)، سوم آن‌که بدون کینه نزاع می‌کنند، چهارم آن که چیزی را برای فردا ذخیره نمی‌کنند (حرص دنیا ندارند) و پنجم آن‌که می‌سازند و سپس خراب می‌کنند (دلبستگی ندارند)."⁽¹⁾ (پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم))

در میان ما انسان‌ها، وقوع اختلاف و نزاع بین مثلا زن و شوهر، دو دوست، دو همکار مشاهده می‌شود و تقریبا امری اجتناب‌ناپذیر است. اما یک انسان مؤمن در این موارد چه رفتاری از خود نشان می‌دهد؟ این نزاع‌ها چه آفاتی را می‌تواند به دنبال داشته باشد؟

در نگاه دین و به عنوان یک اصل کلی، نزاع بین دو مسلمان باید بلافاصله مرتفع شود. اگر خدای نکرده، این نزاع حل نشده و موجب قهر بین این دو فرد شود، ایمان هر دو نفر در خطر قرار می‌گیرد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند: "دو نفر مسلمانی که از هم‌دیگر قهر کنند و سه روز بر آن حال بمانند و با هم آشتی نکنند، هر دو از اسلام بیرون روند و میان آنها پیوند و دوستی دینی نباشد؛ پس هر کدام از آن دو به سخن‌گفتن با برادر دینی خودش پیشی گرفت، در روز قیامت زودتر از برادر خود وارد بهشت می‌شود."⁽²⁾

از دیگر خطرات طولانی شدن نزاع ، بروز حقد و کینه است. یکی از خصلت‌های دوست‌داشتنی بچه‌ها این است که اختلاف و نزاعشان بدون کینه‌ورزی است. بچه‌ها  با هم دعوا می‌کنند، اما جالب است که چند دقیقه بعد دوباره با هم رفیق می‌شوند؛ انگار که اصلا با هم جنگ و دعوا نداشته‌اند. اما بعضی بزرگترها به خاطر مسائل جزئی سال‌ها با هم قهرند و دل‌هایشان پر از کینه است. در روایات آمده است که "کینه و دشمنی مؤمن تا زمانی است که از جایش بلند شود. آن‌گاه که از برادر دینی‌اش جدا می‌شود، کینه‌ای از او در دل ندارد. اما کینه و دشمنی کافر همیشه روزگارش باقی است."⁽³⁾ مؤمن اگر ناراحت شود و کینه‌ای به دلش بیاید، این کینه زود از بین می‌رود. به این اندازه که از جای خودش بلند شود. یعنی وقتی از آنجا بلند می‌شود، خودش را و دلش را تکان می‌دهد و غبار کینه از دل می‌زداید.

کینه‌ها و قهرها و بددلی‌ها مانند غذای مانده و فاسد است که اگر در بدن بماند، انسان را می‌کشد. کینه‌هایی که در دل می‌مانند، قلب انسان را فاسد می‌کنند که باید با عفو و گذشت آن را بیرون ریخت. در روایات آمده است که "زشت‌ترین عیب‌ها، کم‌گذشتی است، و شتاب به انتقام بزرگ‌ترین گناهان است."⁽⁴⁾ نه تنها گذشت نکردن،بلکه کم گذشت کردن را هم زشت‌ترین عیب‌ها برشمرده‌اند. انسان مرتب باید گذشت کند، تا با این گذشت اوج بگیرد. کسی که گذشت نداشته‌باشد، معلوم نیست مسلمان باشد.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، خود مصداق بارز این عفو و گذشت بودند. به عنوان نمونه،  وقتی حضرت، متوجه شدند که جوانی یهودی که هر روز ظرفی پر از خاکستر را از بالای پشت‌بام خانه‌اش، بر سر آن حضرت می‌ریخت، مریض شده است، با اصحاب خود به عیادت او رفتند و برایش دعا کردند⁽⁵⁾. زندگی ایشان مملو از چنین نمونه‌هایی است، و این‌گونه است که خداوند در وصف ایشان می‌گوید: "و همانا تو اخلاق عظیم و برجسته‌اى دارى."⁽⁶⁾

(برگرفته از کتاب "محبت زنان وکودکان در سیرۀ پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)"، اثر "حجة الاسلام فرحزاد" (با برخی اضافات))

سایت رشد، رحلت جان‌گداز

پیامبر رحمت و مهربانی (صلی الله علیه و آله و سلم)

را به تمامی مسلمانان جهان تسلیت می‌گوید.

پایگاه اسلامی - شیعی رشد

پاورقی‌ها:

1- "أحب الصبیان لخمس الأول أنهم البكّائون والثانی یتمرغون بالتراب والثالث یختصمون من غیر حقد والرابع لایدخرون لغد شیئا والخامس یعمرون ثم یخربون" (مواعظ العددیه،‌صفحه 340)

2- "أيما مسلمين تهاجرا فمكثا ثلاثا لا يصطلحان إلا كانا خارجين من الإسلام ولم يكن بينهما ولاية فأيهما سبق إلى كلام أخيه كان السابق إلى الجنة يوم الحساب" (کافی، جلد 2، صفحه 345)

3- "حقد المؤمن‏ مقامه ثمّ يفارق أخاه فلا يجد عليه شيئا، و حقد الكافر دهره" (بحارالانوار، جلد 72، صفحه 211)

4- "قلّة العفو أقبح العيوب و التّسرّع إلى الإنتقام أعظم الذّنوب" (غرر الحکم، صفحه 500)

5- برای جزئیات بیشتر مراجعه کنید به http://www.roshd.org/per/subs/show.asp?code=670

6- "و إنک لعلی خلق عظیم" (سوره قلم، آیه 4)