باسمه تعالی

«فصل کرامت و تقوی»

در نظام آفرینش، عالم طبيعت و مجموعۀ آسمان‌ها و زمين، هم دارای ظاهر و هم دارای باطن هستند. خداى سبحان، آخرت را در برابر ظاهر، كه دنيا است، معرفى مى‌كند، و مى‌فرمايد: "عده‌اى فقط ظاهر دنيا را مى‌دانند و از آخرت غافل‌اند."⁽¹⁾ از این‌جا معلوم مى‌شود که جهان آخرت، باطن دنيا است.

اما همان‌طورى كه دنيا ظاهر است و باطنى دارد، هر چه در دنيا است نیز ظاهر و باطنى دارد. حتی عباداتى هم كه دین براى ما در دنيا تنظيم كرده، ظاهرى دارد كه به نام احكام و آداب عبادى است، و باطنى هم دارد كه به نام اسرار عبادات است. قرآن كريم، ھم ما را به ظواھر عبادات دعوت كرده‌است، و ھم ما را به اسرار برخی عبادات آشنا فرموده‌است.

در خصوص روزه، خداوند در قرآن کریم ظاهر آن را با مشخص کردن اصل روزه گرفتن و ماه و ساعت شروع و ختم روزه و خصوصیات آن تبیین نموده و فرموده‌است: "اگر كسى شاھد ماه مبارك رمضان بود بايد روزه بگیرد."⁽²⁾ همچنین در جاى ديگر فرموده‌است: "روزه را تا شب ادامه دهید."⁽³⁾، و آغاز روزه را ھم به اين صورت بیان کرده‌است: "(زمانی که) سفيدی شفق از سياهي شب برايتان مشخص شود."⁽⁴⁾ 

اما خداوند در قرآن، سرّ روزه گرفتن را ھم فرموده‌است: "[روزه بگیريد[ براى اينكه تقوى پیدا كنید."⁽⁵⁾ انسان روزه‌دار با تحمّل گرسنگی و تشنگی و چشم‌پوشی از لذّت جنسی، روح خودش را تلطیف می‌کند و از این طریق ارادۀ انسان قوی و امیال و غرائز او تعدیل می‌شود. در اثر این تقوی است که انسان زمام نفس را در اختیار داشته و بر هوس‌ها و شهوات خود مسلّط می‌گردد. قرآن کریم هم تقوى را مدار كرامت مى‌داند و می‌فرماید: "باکرامت‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست."⁽⁶⁾ پس باطن روزه گرفتن، انسان را دارای کرامت مى‌كند، و انسان باکرامت گناه نمى‌كند، چراکه با كرامت او سازگار نیست .

اگر روزه براى اين است كه انسان به تقوى برسد، انسان باتقوی دو درجه دارد: درجۀ اول همان است که شخص از سحر تا افطار امساك مى‌كند. این تلاشى است كه در قیامت انسان را وارد بھشتی می‌کند که "نهرها از زیر آن جاری است."⁽⁷⁾، یعنی همان بهشتى كه در آن نعمت‌هاى فراوان ظاهری موجود است. اما وقتى انسان روزه گرفت و به روزه علاقه پیدا كرد و به آن دل بست، آنگاه كم‌كم به باطن روزه پى مى‌برد و به درجۀ بالای تقوی می‌رسد. این درجۀ بالا که همان سرّ روزه است، لقاء حق و دیدار پروردگار است. در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) آمده‌است که خداى سبحان می‌فرماید: "روزه برای من است و من خودم پاداش آن را می‌دهم."⁽⁸⁾ اين تعبیر فقط دربارۀ روزه وارد شده‌است و دربارۀ سایر عبادات عنوان نشده‌است. چنین انسانی به جایی می‌رسد که خداوند به فرشتگان نمی‌گوید او را به بهشت ببرید، بلکه خود به چنین انسان‌هایی می‌فرماید: "پس در بین بندگانم درآی و در بهشت (ویژه)ام وارد شو."⁽⁹⁾ اینان هستند که در بهشت "در جایگاهی راستین نزد فرمانروایی مقتدر"⁽¹⁰⁾ جای می‌گیرند، و رسیدن به این مقام سر و باطن روزه است.

(برگرفته از "اسرار عبادات"، اثر آیت الله جوادی آملی (با تغییرات و اضافات جزئی))

سایت رشد، حلول 

ماه مبارک رمضان،

ماه صبر و استقامت، بهار رحمت و مغفرت و هنگامه تقوی و کرامت

را به شما دوست گرامی تبریک و تهنیت می‌گوید.

پایگاه اسلامی - شیعی رشد

پاورقی‌ها:

1- "يعلمون ظاهرا من الحياة الدنيا وهم عن الآخرة هم غافلون" (سوره روم، آیه 7)

2- "...فمن شهد منكم الشهر فليصمه..." (سوره بقره، آیه 185)

3- "...ثم اتموا الصيام الى الليل..." (سوره بقره، آیه 187)

4- "...حتى يتبين لكم الخيط الابيض من الخيط الاسود من الفجر..." (سوره بقره، آیه 187)

5- "یا ایها الذین امنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون" (سوره بقره، آیه 183)

6- "...ان اکرمکم عند الله اتقـکم..." (سوره حجرات، آیه 13)

7- "...جنات تجری من تحتها الانهار..." (سوره آل عمران، آیه 195)

8- "الصوم لی و انا اجزی به" (من لا یحضره الفقیه، جلد 2، صفحه 75)

9- "فادخلی فی عبادی وادخلی جنتی" (سوره فجر، آیه 28)

10- "فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر" (سوره قمر، آیه 55)