باسمه تعالی

«مکارم خوبان»

امام سجاد (علیه السلام) مى‏فرمود: راه شناخت مسلمان دیندار به چند چیز است: به سخن بیهوده نگفتنش، به جدال نکردنش، به صبر و شکیبائیش و به خوش خلقیش‏.⁽¹⁾

امام زین العابدین (علیه السلام) در کلیه صفات بارز انسانیت و اخلاق و فضیلت در حد کمال بود. نسبت به اهل زمان افضل و اعلم و در مکارم اخلاق و در راه صدقه و انفاق و مهربانی و خیرخواهی نسبت به فقرا و مساکین، از نیکوترین افراد بود و هیچ کسی به پای وی نمی‌رسید.

از صفات بارز آن حضرت این بود که هرکس نسبت به وی رفتار سوئی نشان می‌داد، برعکس با وی به نیکی و احسان رفتار می‌کرد. روزی با عده‌ای مواجه گردید که وی را به باد ناسزا و بدگویی گرفتند. اما آن حضرت به آنها رو کرد و گفت: "چنانچه سخن شما درباه من درست است، خداوند مرا عفو کند و اگر نسبت هایی که به من داده اید، نادرست بوده از خدا می‌خواهم گناه شما را عفو فرماید."

از یکی از خدمتگذاران امام از اخلاق آن حضرت جویا شدند. او گفت: روزها هرگز برای او غذایی نیاوردم و شب‌ها نیر هیچ گاه رختخواب پهن نکردم و این بدان جهت بود که اغلب در روز روزه داشت و در شب به عبادت مشغول بود.

با این که علی بن الحسین (علیه السلام) از هر کس نسبت به مادر خود بیشتر به احسان و نیکی رفتار می‌کرد اما از خوردن غذا با وی امتنا می‌ورزید. روزی یاران و نزدیکان آن حضرت درباره‌ی این موضوع از وی جویا شدند و از آن حضرت پرسیدند: شما از نیکوترین و اصیل ترین مردم هستید و از هر کس نسبت به مادر خود بیشتر به احسان رفتار می‌کنید. پس چگونه است که از غذا خوردن با وی خودداری می‌کنید؟ حضرت در جواب ایشان فرمود: "من شرط ادب و احترام را به جا می‌آورم و بیم دارم که به لقمه‌ای دست برم که مادرم زودتر متوجه آن شده باشد."

آن حضرت هیچ غذایی میل نمی‌کرد؛ مگر آن که همانند آن را به عنوان صدقه به فقرا اعطامی کرد. امام سجاد (علیه السلام) هر شب به تنهایی درب یکصد خانه را می‌کوبید و به دست مبارک خود به درماندگان و بیچارگان که از فرط آبرو و نجابت، فقر و گرسنگی خود را ابراز نمی‌کردند انفاق می‌کرد. در حالی که انبان غذا بر پشتش سنگینی می‌کرد، بی آن که از خدمتگزاران خود کمک بگیرد، خود غذا را تقسیم می‌کرد؛ زیرا نمی‌خواست کسی از این امر آگاه شود. از طرفی هم، عده‌ای از فقر و مساکین نیز میل نداشتند کسی آنها را بشناسد. لذا آن حضرت نیر می‌کوشید تا رازشان فاش نگردد.

اینها تنها بخش کوچکی از صفات اخلاقی امام سجاد (علیه السلام) بود. ایشان با توجه به شرایط بد زمان خویش، با رفتارشان بهترین الگو را برای اخلاق، که هدف والای جدشان رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) بود، به یادگار گذاشتند.بدون تردید، حفظ و عمل به این یادگارها از بهترین راهها برای افزایش خلوص و ایمان است.

"برگرفته از کتاب سیره امامان⁽²⁾، جلد سوم، تألیف: علامه سید محسن امین (با اندکی تصرف)"

سایت رشد فرارسیدن پنجم شعبان، سالروز میلاد

زینت عابدان و سرور ساجدان،

حضرت امام علی بن الحسین (علیه السلام)

پاورقی ها:              

1ـ کان علی بن الحسین (علیه السلام) یقول: إن المعرفة بکمال دین المسلم، ترکه الکلام فیما لا یعنیه و قلة مرائه و صبره و حسن خلقه‏ (مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، صفحه 221)

2ـ متن مذکور از ترجمه کتاب توسط آقای حسین وجدانی انتخاب گردیده است.