پايگاه اسلامي شيعي رشد
(roshd.org)
 
 
اسلام ، خشونت یا محبت ؟
متن سوال:

در مسيحيت شعاري وجود دارد که با زبان ساده ميگويد : " دين مسيحيت دين عشق است " . در توضيح آن ديده مي شود که در اکثر فرقه های اين دين خشونت را با متانت پاسخ ميدهند . مثال خودشان : " اگر کسي به صورتت سيلي زد ، آن طرف صورتت را نيز بگير تا بزند ". يا " اگر کسي فرزندت را کشت ، (مثال عيني) آنرا قصاص نکن چون خداوند فرزندش را شهيد راه هدايت کرد" ، اسلام چگونه دینی است؟


متن جواب:

اسلام دين حق مداري و مهر و عطوفت است . رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) پيام آور اين دين الهي ، با وجود همه آزار و شکنجه هايي که در دوران رسالت خود از مشرکين ديد ، هرگز آنان را نفرين ننمود و همواره برهدايت آنان مشفق بود تا جايي که پروردگار در کلام آسماني خود قرآن ، آن حضرت را رحمت براي تمام عالميان وصف مي کند (1) و می فرماید سختيهايي که به شما مي رسد ، بر آن حضرت گران و سخت است و پیامبر خویش را نسبت به مؤمنين رئوف و مهربان معرفي مي نماید(2) . ( در سيره ائمه اطهار (علیهم السلام ) نيز مثالهاي فراواني در لطف آنان مشاهده مي شود که جهت رعایت اختصار از ذکر آنها چشم پوشی می کنیم ، اما اگر خواستی میتوانی به سیره آن بزرگواران و قسمت مناسبت نامه رجوع کنی ).

 تعاليم اسلامي درباره چگونگي مواجهه مسلمانان با ظلم وجوري كه نسبت به آنان روا مي شود ( بسته به نوع ظلم ) ، دو گونه است : گاهي بر اثر ظلم ، حق فرد مورد خدشه قرار مي گيرد و ظالم نیز پشيمان و نادم است. در اين باره اسلام به ما مي آموزد در عين آنكه مظلوم حق تقاص دارد ، اما چه نيكوست كه آغوش رحمت بگشايد و برادر ايماني خود و يا انساني هم نوع خویش را عفو نمايد و به رحمت وفضل خداوند دل ببندد . در این راستا پروردگارمان در قرآن کریم به ما می آموزد که : " كيفر بدى، مجازاتى است همانند آن و هر كس عفو و اصلاح كند، پاداش او با خداست؛ خداوند ظالمان را دوست ندارد! "  (3) . و در آیه ای دیگر نیز آموزه این کتاب آسمانی به ما اینست که : " بدى را به بهترين راه و روش ، دفع كن ( و پاسخ بدى را به نيكى ده)! . . .  " (4) ، اما نه اينکه از ظالم تمناي ظلم بيشتر نما . . .

ولی گاهی حق عمومي و حق اجتماع مورد تعرض قرار مي گيرد و يا ظالم در اثر عفو و گذشت مظلوم ، در ظلم خود پا برجا مي گردد و ظلم و جور خویش را تکرار مي کند . در اين مورد اسلام دستور مبارزه و برخورد قاطع با ظلم و جور را صادر مي نمايد که از مصاديق اين تعليم اسلامي ، جهاد و مبارزه در راه خداست . لذا خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید : " . . . ( به طور كلى ) هر كس به شما تجاوز كرد، همانند آن بر او تعدى كنيد!. . . " (5)

پس دین مبین اسلام ، در عین آنکه دین مهربانی و عطوفت است ، اما حق مداری را نیز فراموش نمی کند ، و در کنار پاسداری از حق ، مهر و عاطفه را نیز از یاد نمی برد .


 
1-‘‘ و ما أرسلناك الا رحمة للعالمين ‘‘ ، ‘‘ ما تو را جز براى رحمت جهانيان نفرستاديم.’‘ ( سوره انبياء ، آيه 107)(1
 
2-‘‘ لقد جاء كم رسول من انفسكم عزيز عليه ما عنتم حريص عليكم بالمؤمنين رؤف رحيم’‘ ، ‘‘ به يقين، رسولى از خود شما بسويتان آمد كه رنجهاى شما بر او سخت است و اصرار بر هدايت شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است! ‘‘ ( سوره توبه ، آيه 128)(2
 
3-‘‘ و جزاء سيئة سيئة مثلها فمن عفا و اصلح فاجره على الله انه لا يحب الظالمين ‘‘ ، ‘‘ كيفر بدى، مجازاتى است همانند آن و هر كس عفو و اصلاح كند، پاداش او با خداست؛ خداوند ظالمان را دوست ندارد! ‘‘ ( سوره شوري ، آيه 40 )(3
 
4-‘‘ ادفع بالتي هي احسن السيئة . . . ‘‘ ، ‘‘ بدى را به بهترين راه و روش ، دفع كن ( و پاسخ بدى را به نيكى ده)! . . . ‘‘ ( سوره مومنون ، آيه (4
 
5-‘‘ الشهر الحرام بالشهر الحرام و الحرمات قصاص فمن اعتدى عليكم فاعتدوا عليه بمثل ما اعتدى عليكم و اتقوا الله و اعلموا ان الله مع المتقين ‘‘ ، ‘‘ ماه حرام، در برابر ماه حرام! (اگر دشمنان، احترام آن را شكستند، و در آن با شما جنگيدند، شما نيز حق داريد مقابله به مثل كنيد). و تمام حرامها، ( قابل) قصاص است و (به طور كلى) هر كس به شما تجاوز كرد، همانند آن بر او تعدى كنيد! و از خدا بپرهيزيد (و زياده روى ننماييد)! و بدانيد خدا با پرهيزكاران است! ‘‘ ( سوره بقره ، آيه194)(5